Sikkim

Hallo allemaal,

Sinds ons laatste bericht zijn we 9 dagen in Sikkim geweest. Tot in de jaren 70 was het een zelfstandig koninkrijk en sindsdien is het een van de staten van India die allemaal een zekere mate van autonomie hebben. Je hebt er nog wel een apart visum voor nodig en je mag niet overal komem.. Er wonen merendeels Nepalezen (de voertaal is ook Nepali) maar het boeddhisme is er zeer prominent aanwezig. Overal hangen gebedsvlaggen en op de mooiste plekken staan boeddhistische kloosters. Het landschap is heel indrukwekkend. We hebben nog nergens zulke steile bergwanden gezien. Je verplaatsen betekent steil naar boven en weer steil naar beneden. Nergens zijn er vlakkere stukken of zelfs maar brede rivierbeddingen. De hellingen zijn begroeid met bossen en waar mogelijk zijn er heel smalle terrasjes. Langs de weg hangen de huizen vaak half boven de afgrond. Vanaf de hogere toppen kun je, als je geluk hebt, een schitterend uitzicht hebben op de Himalaya maar jammer genoeg is vaak alles in laaghangende wolken gehuld. Soms is het ‘s morgens vroeg helder en dan zie je in de verte de besneeuwde toppen boven de wolken zweven. Iets waar je zomaar spirituele gevoelens van krijgt., zo groots is dat. Voor iedereen die het op de kaart wil opzoeken, het gaat om de Kandjendjunga, de hoogste top ter wereld na de Mount Everest en de K2. Nu zijn we Sikkim uit en zitten in het plaatsje Kalimpong.

Een van de indrukwekkendste dingen die we hier maken, is een crematieplechtigheid bij een van de kloosters. Wij zijn hier door een van de monniken voor uitgenodigd en we weten al dat het een dag gaat duren. Zullen we dat wel volhouden, van 8 tot 3 uur stil zitten en rondkijken. We proberen het en om 8.00 u. ‘s morgens zijn wij al present en de dag begint met een gebedsdienst in de tempel. Precies waar wij kippenvel van krijgen: met mooi zeg/zingende Tibetaanse gebeden, belletjes en rituelen. Wat deze dienst nog extra aantrekkelijk maakt, zijn de zeer jonge monnikjes die een figurantenrol hebben in het geheel. Zij zitten tegen de muur, doen nog niet echt mee en wennen op deze manier aan de routines. Een van de kleintjes, een hummel van misschien 4 jaar zit precies tegenover ons. Hij kan onmogelijk stil zitten en bedenkt allerlei leuke dingen om te kunnen bewegen: hij beklimt zijn medemonnikjes, stoeit met ze, speelt met zijn vingers, bedenkt tig manieren om zijn monnikengewaad te draperen en heeft ook nog eeen zonnebril die hij af en toe bij zichzelf of bij zijn buurman opzet. Wij plakken er maar meteen een ADHD-labeltje op. Zijn beweeglijkheid valt nog net binnen de stoorgrens want de volwassenen doen gewoon hun ding. Heel soms wordt hij door de net iets oudere monnikjes terechtgewezen. Als de dienst er op zit, spurt hij naar buiten. Hier moet nog hard aan gewerkt worden, willen ze hier de volgende Dalai Lama van maken.
Wij wachten buiten de tempel op het vervolg. We horen dat de overledene een man is uit een van de dorpen in de buurt. Een groot deel van het dorp komt mee om te helpen. Dat moet ook wel want er moet een heleboel hout naar boven worden gedragen, er moet worden gekookt voor 150 mensen en er moet thee en fris worden geserveerd. Na een uur komt de overledene in een soort hoge kist op een vrachtwagen aan. Na wat ceremonies gaat het in een optocht naar het verbrandingspunt iets boven het klooster.Hier wordt een knoert van een brandstapel gemaakt waarop de kist wordt geplaatst. Het duurt een poos voordat alles echt vlam vat. Ondertussen doen de dorpsmonniken allerlei rituelen en worden er nonstop offergaven boven op de kist gegooid, vooral granen en gesmolten boter. Op een gegeven moment is het bovenstuk van de kist verbrand en komt het hoofd van de overledene in het zicht. Moet toch raar zijn voor de directe familie. Op gezette tijden gaat er ranja of thee rond voor iedereen die aanwezig is. Zoals gewoonlijk bij Tibetanen lijkt alles in totale harmonie te gaan. Iedereen doet mee, geeft kleine aanwijzingen voor de brandstapel, helpt mee de gebedsvlaggen op de juiste plaatsen te hangen, geeft drinken door, let er op dat iedereen wat krijgt en wij en de andere blanken die af en toe aanwezig zijn mogen ook meedelen in voedsel of drinken. Het door hen zelf gemaakte gierstbier in een plastic bekertje valt semi-per-ongeluk om en is voor de grassprietjes maar wij zijn vol bewondering voor de saamhorigheid van de dorpelingen. Een donatie wordt afgewezen en wij zeggen dat we de donatie dan in de donation-box van de gompa zullen stoppen. Een bijzondere dag om te onthouden.

Opvallend aan de mensen hier is de rust die ze uitstralen. Het werkt door op alle hondjes die volkomen ontspannen midden op straat blijven liggen of op de stoep. Iedereen loopt er netjes om heen. Nooit zijn de honden aggressief naar ons toe, wel lopen ze regelmatig een dagje mee en komen dan weer andere leuke hondjes tegen. Zelfs ontmoetingen met katten verlopen onverwacht. Ze lopen erheen, snuffelen rustig en lijken de kat zelfs te beschermen. Wat is hier aan de hand? Is dit allemaal de invloed van Boeddha??

De aardige Tibetaanse families hebben regelmatig kindjes uit het echte India in dienst. Soms komen ze amper boven de toonbank uit maar ze zijn o zo handig. Ze serveren ons thee, maken schoon, lopen met de baby, halen kleine boodschapjes en doen allerlei andere kleine taakjes. Kinderarbeid wat officieel verboden is maar zoals zo vaak in India zijn de teksten beter dan de daden. Wat moeten we ervan vinden? Anders waren ze arm gebleven onder slechte omstandigheden, misschien wel zonder ouders. Als ze naar school waren gegaan, was het een slechte school geweest die geen enkele hoop op verbetering had geboden. Nu leven ze een redelijk ontspannen leventje en zitten in een redelijk hutje achter het huis. Mmmm, moeilijk hoor.

En nu we hier in Kalimpong zitten, hebben we weer een andere mooie ontmoeting. Wij zijn gewend iedereen aan te spreken, anders horen we nooit wat. Deze keer waren we geinteresseerd in de wirwar aan waterleidingen die open en bloot over de straten liggen. Op sommige plaatsen zien we wel 40 waterleidingen naast elkaar lopen. Wij naar een man uit de wijk toe. Do you speak English, vragen wij voorzichtig. Natuurlijk, heel goed, en hij nodigt ons uit in zijn huis. Hij blijkt de directeur van een grote school in Kalimpong te zijn. Hij straalt autoriteit uit en weet alles, zoals dat hoort bij iemand van zijn functie. Wij spelen zijn spelletje keurig mee en hebben een leuk gesprek. Wel een tikje vermoeiend want hij haakt alleen in wanneer hij zelf iets kan vertellen of etaleren. Wij concluderen dat iemand op zijn functie nooit wordt tegengesproken en hij nooit hoeft te reflecteren over hoe hij bij iemand anders overkomt. Gesprekken bij hem gaan per definitie 1 kant op. Als we vertrekken nodigt hij ons uit om op zijn school te komen de volgende ochtend. Het lijkt ons wat vermoeiend maar ook erg interessant. De volgende dag op zijn school krijgen we thee maar we zien niets van de school. Na 10 minuten staan we weer buiten want meer gebeurt er niet. Waarom, vragen we ons af, heeft hij ons eigenlijk uitgenodigd om wat thee te komen drinken op zijn school wanneer alle vragen en gesprekslijnen van ons moeten komen?

En verder is Sikkim heel milieubewust lezen wij op grote borden langs de weg en voor de verandering gebeurt er ook echt iets. Geen plastic zakken in heel Sikkim. Goed zo, Sikkim. De consequentie is dat wortels in mini-stukjes kranten worden gerold en vanuit je handen zo op straat rollen. Heel aandoenlijk.
En verplaatsingen gebeuren hier in een shared jeep. De wegen gaan op en neer en soms is de weg wat zwak dus geen overbodige luxe. 10 tot 13 personen per jeep waarbij de chauffeur soms nog maar net past. Toch luxer dan vele bussen waar we in gezeten hebben.
En bedden zijn vaak van gewapend beton. Het vraagt vaak alle vindingrijkheid van Henriette om hier nog iets van te maken.
En hebben wij eigenlijk wel ooit verteld dat het eten in India goddelijk is. Niet in Sikkim of elders in de bergen maar in Indiaas India. Bijna alles vegetarisch en erg goed als je van wat gekruid houdt. 1 van onze favorieten is dosa, een flinterdunne megapannekoek uit Zuid India met aardappelvulling en twee sausjes.
En ook in de bergen wordt nog gecricket. De velden hobbelen als nergens anders maar toch weten ze af en toe prachtig te batten. Wij zitten lekker langs de kant en maken aan het eind van de match een foto van allemaal.
En verder zien we hier praktisch geen kale mensen en maar heel af en toe grijze mensen. Ze hebben hier duidelijk de betere haargenen.
En bezit ook Kalimpong een arsenaal aan kostscholen. Indiers uit alle hoeken komen speciaal naar Darjeeling of naar hier om hun kinderen op school te doen. Als ze geld hebben dan natuurlijk.
En dit is waarschijnlijk ons laatste bericht uit India. Deo volente gaan we zaterdag met de trein naar Delhi waarna we maandag richting huis vliegen. Vanaf woensdagochtend zijn we weer bereikbaar, graag zelfs.

Groetjes aan iedereen die ons lief is, Robbert en Henriette