Op naar York

Hallo allemaal,

Onze laatste plaats aan de westkust voordat we naar Glasgow gaan: Applecross. Mooie camping met bomen!!!!! om ons heen. En een klein hellinkje af en er is een award winning pub. Klein, gezellig, geen tv, geen muziek, alleen het gepraat van mensen. Er is hier een trust die de omgeving van paden voorziet. Archeologische wandelingen, boswandelingen, heritage wandelingen, heel interessant. Dat is wel een verschil met Engeland. In Engeland is het padennetwerk oneindig, overal bordjes met wandelingen alle kanten op. In Schotland is dat vaak heel beperkt, je mag overal lopen maar paden en bordjes zijn er vaak niet. Dat komt, denken wij omdat het land vaak in bezit is van grootgrondbezitters. Of dat nog komt vanwege de Engelse overheersing ooit of door de clearences of door beide? De gewone mensen zijn in ieder geval naar de marginale stukken op de grens van zee en land geduwd. Hier hebben ze kleine stukjes grond maar de bossen, bergen en lochs zijn privébezit. Dat blijkt nog steeds het geval te zijn. De vrouw van de vvv van Lochinver vertelt dat het enorme stuk waar we doorheen gekomen zijn voor 90% in handen is van 1 eigenaar. Rond Lochinver is er een community trust gerund door de plaatselijke bevolking. Ook weer niet ideaal, want deze groep van mensen weet weer geen beslissingen te nemen. Iedereen wil wat anders. De wet is trouwens wel zo dat je right of way hebt maar dat wil niet zeggen dat het voor eigenaren interessant is om een padennetwerk aan te leggen. Hun land is om te jagen op edelherten en moerassneeuwhoen (tegen betaling) en te vissen (tegen betaling) en in heel mooie landhuisjes te logeren (tegen betaling). Rond Applecross is dus die trust opgericht en die maakt het land juist toegankelijk voor meer mensen. Mooi initiatief waar de plaatselijke bevolking wel iets aan heeft.

Het onderwerp van gesprek: Brexit of geen Brexit. De Schotten weten het wel. Die willen gewoon bij Europa blijven. Maar bij de Engelsen ligt het probleem. Die leven nog in hun eigen kleine wereldje. Ze denken dat ze niemand nodig hebben. Wat het wordt, het wordt heel spannend maar we denken dat er genoeg mensen zijn die op het laatste moment toch maar voor zekerheid kiezen in plaats van voor het grote onbekende waarvan niemand precies weet wat de gevolgen zullen zijn. Wel lijken alle geluiden extreem populistisch te zijn met van beide kanten argumenten die weinig hout snijden.

En toen waren we opeens een paar dagen verder en is de Brexit een feit. De Engelsen hebben helemaal niet voor zekerheid gekozen maar de Schotten hebben hun stem laten horen. In elk Schots stemdistrict heeft de pro-Europa stem gewonnen. Indrukwekkend. En ook vreemd tegelijk want ga je de grens over naar Noord-Engeland dan kleurt elk stemdistrict daar anti-Europees. Wat nu? Als je de first minister Nicola Sturgeon mag geloven dan zal ze alles doen om de Schotse belangen te behartigen. Ze is als we dit schrijven al met Juncker aan het praten en volgens de Schotten staat de Europese Unie te trappelen om Schotland binnen te loodsen. Hoe, dat weet nog niemand maar opnieuw een referendum voor onafhankelijkheid zou er gewoon weer van kunnen komen. Spannend en interessant.

Inmiddels hebben we al een behoorlijke cultuurinjectie gehad in Glasgow. Een oude industriestad waar veel industrie verdwenen is, gaten in de stad zijn ontstaan maar steeds meer leven terug komt. Edinburgh wordt gezien als de cultuurstad, een beetje hoog in de bol, en Glasgow als de werkstad, gewoon en vriendelijk. Toch genoeg musea, bijna allemaal gratis. Wij hebben ons geconcentreerd op Charles Rennie Mackintosh, een/de beroemde architect. Mooi, sierlijk, heel erg de moeite waard.

We zijn nu in New Lanark, een van de 6 World Heritage Sites van Schotland. Een verzameling gebouwen uit ongeveer 1800 bij de watervallen van de rivier de Clyde. Er staan textielfabrieken, woonhuizen, een school en een cultuurgebouw. In bezit en beheerd door Robert Owen, een echte wereldverbeteraar. Toen iedereen zijn arbeiders uitbuitte, rechteloos van het land gooide en vrouwen als minderwaardig beschouwde, liet hij een heel ander geluid horen. “Exchange their poverty for wealth, their ignorance for knowledge, their anger for kindness, their divisions for unity”. Hij had de eerste gratis school en kinderopvang, een vorm van ziektekostenverzekering en volwasseneducatie. In de eerste Coop-winkel verkocht hij goed en goedkoop spul. In de woningen waren de leefomstandigheden voor die tijd heel goed. Tot 1968 was dit een werkende fabriek, vervolgens behoorlijk vervallen en vanaf 1974 heel mooi gerestaureerd. Maar het is niet alleen maar een museum. Er wonen nog steeds mensen, er is een hotel en een hostel en kleine winkeltjes. Wij hebben een hele dag nodig om alles te bekijken en zijn behoorlijk onder de indruk van Robert Owen.

En hebben we een parelduikerechtpaar met jong zien zwemmen.
Gefotografeerd hebben we ze op een informatiepaneel, dat ging een stuk beter. Onwaarschijnlijk mooi getekend, zoek maar eens op!

En is het weer wat gewoner geworden. Een buitje, een zonnetje, wat wind, windstil, zoals het hoort hier.

En is een archeological trail ideaal voor ons allebei. Veel items met een mooi boekje. Van de meeste items is niks meer te zien in het veld maar we lezen dan gewoon het verhaaltje in het boekje en vermaken ons toch. En het blijft spannend misschien staan van het volgende item wel nog drie stenen overeind. De items zijn ideaal voor Henriette, is ze lekker bezig en het geeft Robbert genoeg vogeltijd. Elk item betekent stilstaan en hij ziet roodborsttapuiten, paapjes, overvliegende sijsjes en barmsijsjes en een paartje rietzangers.

En staan we nu alleen op een veldje op een camping met om ons heen heel veel stacaravans. Hekjes eromheen, lampjes in vele kleuren wanneer het donker is maar weinig tuinkabouters.

En hebben we pas een keer last gehad van de midges. Snel de deur van het busje open en dicht en er zaten er weer 100 binnen. Gelukkig landden ze allemaal op ons lampje en kon Robbert ze met een krant tot de laatste doodmeppen. Onze pacifist!

En verder kunnen we geen foto’s bijplaatsen. Het geheugen zit vol en hij/zij/het wil er niets uitgooien ook al vragen we het vriendelijk. Iedereen die mooie plaatjes wil zien, kan ze later bij ons komen bekijken.

Vanaf hier gaat het richting York en laten we Schotland achter ons.

Groetjes aan iedereen die ons lief is,

Robbert en Henriette